PrzyglÄ…dam siÄ™ wynikom 3 przetargu URE na biaÅ‚e certyfikaty… Tym razem zwrócili mojÄ… uwagÄ™ przegrani. Do przegranych można zaliczyć tych, których oferty zostaÅ‚y odrzucone i tych, których oferty zostaÅ‚y niewybrane. Tym razem można byÅ‚o jednak wygrać przetarg i zostać chyba najwiÄ™kszym jego przegranym, ale o tym nieco później.

Odrzuceni

Nie wydaje mi siÄ™, aby o 230 ofertach odrzuconych w przetargu myÅ›leć w kategorii przegranych, choć część z nich z pewnoÅ›ciÄ… do takich należy. MyÅ›lÄ™ o tych, którzy popeÅ‚nili proste bÅ‚Ä™dy rachunkowe lub nie zaÅ‚Ä…czyli audytu do oferty, lub nie podpisali jej przez osobÄ™ uprawnionÄ… do reprezentacji podmiotu, lub… inne tej kategorii uchybienia. Ci przegrali albo z powodu niewiedzy wÅ‚asnej, albo z powodu bÅ‚Ä™dnego wyboru partnera-audytora, który asystowaÅ‚ przy przygotowaniu oferty. W grupie ofert odrzuconych znajdujÄ… siÄ™ jednak także oferty skÅ‚adane z uwzglÄ™dnieniem ryzyka co do interpretacji przepisów prawa przez KomisjÄ™ PrzetargowÄ…, czyli podmioty, które pomimo wÄ…tpliwoÅ›ci co do kwalifikacji swojej oferty postanowiÅ‚y podjąć wysiÅ‚ek i spróbować szczęścia. Tym siÄ™ po prostu tym razem nie udaÅ‚o, ale stosowanie zasady „no risk, no gain” nie jest dla nich żadnÄ… ujmÄ… zasÅ‚ugujÄ…cÄ… na krytykÄ™.

Niewybrani

Z „imienia” poznaliÅ›my za to 3 podmioty, których oferty zostaÅ‚y niewybrane w przetargu. W tym przypadku wszystkie formalnoÅ›ci zostaÅ‚y dopeÅ‚nione, przedsiÄ™wziÄ™cia siÄ™ kwalifikowaÅ‚y do uzyskania Å›wiadectw efektywnoÅ›ci energetycznej, ale uzyskane oszczÄ™dnoÅ›ci postanowiono sprzedać zbyt „drogo”. Na liÅ›cie tej znajduje siÄ™ spółdzielnia mieszkaniowa (odbiorca koÅ„cowy) oraz dwa przedsiÄ™biorstwa ciepÅ‚ownicze, które mogÅ‚y startować w każdej z trzech kategorii przetargowych (czÄ™sto PECe startowaÅ‚y w roli agregatora przedsiÄ™wzięć termomodernizacyjnych na rzecz odbiorców koÅ„cowych zrealizowanych na terenie ich dziaÅ‚alnoÅ›ci). Być może wolumen oszczÄ™dnoÅ›ci z tych przedsiÄ™wzięć byÅ‚ tak niewielki, że nie opÅ‚acaÅ‚o siÄ™ ich tanio sprzedawać. PatrzÄ…c jednak jakie wartoÅ›ci efektu energetycznego ω byÅ‚y w przetargu premiowane certyfikatami to zastanawiam siÄ™, czy o porażce zdecydowaÅ‚a natura hazardzisty (vabank), czy chciwość, czy też brak zdolnoÅ›ci przewidywania, matematycznych symulacji i zdrowego zarzÄ…dzania ryzykiem? Wygrywali przecież nawet ci odbiorcy koÅ„cowi, którzy chcieli cztery razy wiÄ™cej biaÅ‚ych certyfikatów, niż uzyskali oszczÄ™dnoÅ›ci energii – ω = 0,244! Jak musiaÅ‚a być propozycja w tym przypadku, że znalazÅ‚a siÄ™ poza przedziaÅ‚em? Åšrednia wartość ω z wszystkich ofert tej kategorii ważona wolumenem oszczÄ™dnoÅ›ci byÅ‚a na poziomie 0,7.
W przypadku drugiej i trzeciej kategorii przetargowej o porażkÄ™ byÅ‚o Å‚atwiej, gdyż Å›rednia wartość ω byÅ‚a znacznie bliższa jedynki i najlepsze wygrane oferty deklarowaÅ‚y wartość efektu energetycznego na poziomie 0,35, w zwiÄ…zku z tym maksymalnie daÅ‚o siÄ™ sprzedać niecaÅ‚e trzyletnie oszczÄ™dnoÅ›ci energii.

Największy przegrany

Moim zdaniem najwiÄ™kszym przegranym w zakoÅ„czonym niedawno przetargu jest przedsiÄ™biorstwo energetyczne, które zÅ‚ożyÅ‚o swojÄ… ofertÄ™ w trzeciej kategorii przetargowej tzn. „Zmniejszenie strat energii elektrycznej, ciepÅ‚a lub gazu ziemnego w przesyle lub dystrybucji” z zadeklarowanÄ… wartoÅ›ciÄ… sprzedaży efektu energetycznego ω = 45,305. W mojej gÅ‚owie siÄ™ nie mieÅ›ci absolutnie żadna racjonalna strategia biznesowa dla przyjÄ™cia tak absurdalnej wartoÅ›ci. Jakie sÄ… konsekwencje zÅ‚ożenia takiej oferty? Sprzedajemy paÅ„stwu osiÄ…gniÄ™te przez nas oszczÄ™dnoÅ›ci roczne za 2,2% ich nominalnej wartoÅ›ci. To przecież nawet mniej niż Å›rednia prowizja dla akwizytora w handlu. Bardzo patriotyczna postawa, ale wynikaÅ‚a ona raczej z grubego bÅ‚Ä™du lub gÅ‚upoty niż ze Å›wiadomego dziaÅ‚ania — bo przecież nie trzeba byÅ‚o wcale startować w przetargu, by sprzedać PaÅ„stwu swoje oszczÄ™dnoÅ›ci, można je byÅ‚o podarować… A skoro podjęło siÄ™ wysiÅ‚ek przygotowania oferty, poniosÅ‚o siÄ™ koszty przeprowadzenia audytu i podjęło sie rywalizacjÄ™ z innymi, to chyba nie po to, aby mieć tylko „koszty” do zaksiÄ™gowania? SÄ… przecież prostsze i bardziej dyskretne sposoby prania pieniÄ™dzy niż udziaÅ‚ w takim przetargu.

RozwinÄ™ jeszcze ten wÄ…tek — podmiot wygraÅ‚ przetarg i zrealizowaÅ‚ już przedsiÄ™wziÄ™cie lub jest zobowiÄ…zany pod groźbÄ… kar zgÅ‚oszone przedsiÄ™wziÄ™cie zrealizować. Uzyska za nie jednorazowÄ… premiÄ™ w postaci praw majÄ…tkowych o wartoÅ›ci odpowiadajÄ…cej 1/45 uzyskiwanych rocznych oszczÄ™dnoÅ›ci energii. Ale to nie wszystko. Przy współczynniku akceptacji ofert na poziomie 0,3 w momencie ogÅ‚oszenia przetargu istniaÅ‚a 100% pewność, że oferty z ω = 1 wygrywajÄ… przetarg. Na wstÄ™pie mamy wiÄ™c do czynienia z 50-krotnym zaniżeniem swojego przychodu. Popatrzmy dalej na utracone korzyÅ›ci — przecież przeszÅ‚y oferty z ω = 0,35, co oznacza, że oferent mógÅ‚ zarobić nawet 129 razy wiÄ™cej biaÅ‚ych certyfikatów niż zdobyÅ‚ w wyniku tego przetargu. PorażajÄ…ce.
Pogdybajmy nieco — jeśliby założyć, że była to średnia statystyczna oferta złożona w tej kategorii przetargowej, to opiewałaby na ok. 137 toe białych certyfikatów. Oznaczałoby to, że roczna oszczędności energii pierwotnej była na poziomie 260 tys. GJ (~6,2 tys. toe), co przy dobrym rozegraniu w przetargu, bez zbędnego ryzyka, mogło przynieść przychód ok. 12-15 mln zł (zamiast 130 tys.zł).
Nie mamy szans siÄ™ dowiedzieć czyja to jest oferta, i dlaczego ktoÅ› tak a nie inaczej postÄ…piÅ‚. Nie dowiemy siÄ™ też, kto jest za to odpowiedzialny – czy ZarzÄ…d, który wpisaÅ‚ taka wartość do deklaracji przetargowej nieÅ›wiadomy konsekwencji, czy to wina audytora, który źle doradzaÅ‚ swojemu klientowi? Z pewnoÅ›ciÄ… winna jest bezmyÅ›lność i poÅ›piech towarzyszÄ…ca skÅ‚adaniu ofert. Dziwi mnie jednak to, że sytuacja taka ma miejsce w kategorii przetargowej, w której uczestniczÄ… tylko koncesjonowane przedsiÄ™biorstwa energetyczne, które sÄ… oswojone z tematem i potrafiÄ… o wiele bardziej skomplikowane dokumenty, w tym wnioski taryfowe regularnie przygotowywać.

Podsumowanie

Z powyższych rozważań można wywnioskować, jak ważna jest rola wyboru odpowiedniego partnera dla naszego biznesu, czy do zadania, z którym się chcemy zmierzyć. Doradztwo profesjonalistów pomogłoby uniknąć wielu błędów, i część z wymienionych przegranych mogłaby dziś być w gronie szczęśliwych zwycięzców. Niestety na co dzień często oceniamy możliwości partnerów po pozorach. Zainteresowaniem cieszą się doradcy, którzy często znają się na PR bardziej niż na dziedzinie, w której doradzają. Bywa też długi łańcuch pośredników pomiędzy zamawiającym a wykonawcą, przez co są zakłócenia procesu komunikacji, mogące skutkować takimi błędami,
W artykule nie wspomniałem o jeszcze jednym ważnym przegranym. Przegranym jest państwo polskie, któremu nie udało się stworzyć skutecznego i efektywnego systemu wsparcia efektywności energetycznej, który mógłby być bodźcem do dalszego wzrostu gospodarczego. Świadczy o tym zarówno niewielkie, kilkuprocentowe, zagospodarowanie oferowanej w przetargach puli świadectw efektywności energetycznej, jak i sprzedaż oszczędności drożej niż wynika to z ich nominalnej wartości. Nie po to stworzono przecież systemy aukcyjne.
Kolejnym przegranym jest także URE, który powołując komisję przetargową, nie potrafił zapewnić odpowiedniego trybu jej pracy, aby rozstrzygnięcia przetargu były w racjonalnym czasie.